Cổ tức là một trong những điều mà hầu hết mỗi nhà đầu tư đều quan tâm. Vấn đề đặt ra là chi trả cổ tức bằng tiền hay bằng cổ phiếu sẽ là tốt và khi nào? Hãy cùng đọc và chia sẻ quan điểm của mình nhé! Dưới đây là một góc nhìn liên quan đến việc chia cổ tức bằng cổ phiếu!

CỔ TỨC BẰNG CỔ PHIẾU - RÁC RƯỞI HAY VÀNG RÒNG?

Cổ tức - thường bị bà con gọi là tức tới tận cổ, hay in giấy lấy tiền. Tuy nhiên, cũng có giai đoạn cứ công ty nào có tin trả cổ tức thì giá phi ầm ầm.

1. Cổ tức bằng cổ phiếu là gì?
- Khi công ty làm ăn có lãi, lợi nhuận này được nhập vào vốn chủ sở hữu. Cụ thể là phân bổ cho các quỹ theo luật, còn lại phần lớn nằm ở khoản mục “lợi nhuận chưa phân phối”.
- Khi công ty thông báo chia cổ tức bằng cổ phiếu, như vậy số cổ phiếu tăng lên, tức vốn điều lệ của công ty tăng lên. Tiền từ khoản mục lợi nhuận chưa phân phối sẽ chuyển sang khoản mục vốn góp chủ sở hữu. 2 khoản mục này đều ở trong mục lớn vốn chủ sở hữu cả.
=> Như vậy, việc chia cổ tức bằng cổ phiếu không hề phát sinh thay đổi quá lớn gì cả, chỉ là 1 bút toán sổ sách, số cổ phiếu tăng lên, vốn hóa bảo toàn, giá mỗi cổ phiếu giảm xuống theo tỉ lệ.

2. Lợi ích của chia cổ tức bằng cổ phiếu
- Chia bằng cổ phiếu giống với việc công ty chia tiền mặt nhưng lập tức bắt cổ đông nộp lại số tiền mặt đó vào vốn góp, giống nhập lãi vào vốn. Để tiếp tục cho công ty cơ hội mở rộng kinh doanh.
- Chia bằng cổ phiếu k mất tiền thuế như với cổ tức bằng tiền mặt.
- Tiền được giữ lại sẽ làm tăng vốn điều lệ công ty, nghe cũng oai hơn.
- Làm giảm giá cổ phiếu tương ứng với tỉ lệ chia tách. Làm giá cổ phiếu có vẻ ‘’rẻ hơn’’ trong mắt nhà đầu tư. Từ đó thu hút nhà đầu tư nhỏ lẻ.
- Số lượng cổ phiếu tăng lên và giá giảm đi, tính thanh khoản của cổ phiếu cũng gián tiếp được cải thiện. Dễ dàng mua bán hơn 1 chút.
- Một chiêu thức của việc mị dân đối với cổ đông, làm những nđt thiếu hiểu biết cảm thấy được an ủi. Ít ra cũng có cổ tức.

3. Tác hại của chia cổ tức bằng cổ phiếu:
- Như đã nói, thực ra nghiệp vụ này không đem lại dòng tiền. Giá cổ phiếu pha loãng và thị giá giảm, đồng thời cũng kích thích dòng tiền đầu cơ ở 1 phương diện nào đó.
VD: Cổ phiếu hạng A Berkshire Hathaway của tỉ phú Warren Buffett, có thị giá 1 cổ phiếu lên tới 200.000 usd. Mức giá này làm những nhà đầu tư nhỏ lẻ run bắn mình và gần như không tiếp cận được với cổ phiếu này. Từ đó làm giảm những tay mơ có ý định đầu cơ lướt sóng đối với BRK A.
- Không chia tiền mặt cho cổ đông trong 1 thời gian dài là 1 dấu hiệu hết sức bất bình thường của công ty. Những công ty tốt giai đoạn cần tiền mở rộng sẽ giữ lại tiền và trả sau khi các dự án hoàn thành đem lại lợi ích lớn hơn cho cổ đông, khi này họ sẽ trả bằng tiền mặt. Kinh nghiệm và thực tế cho thấy các cổ phiếu chia cổ tức bằng cổ phiếu quá nhiều lần trong quá nhiều năm với mức độ quá lớn và không đi kèm kết quả kinh doanh tốt. Giá đều giảm bền vững theo năm tháng.Vậy chúng ta đã nắm được bản chất, lợi ích và tác hại của việc chia cổ tức bằng cổ phiếu. Dựa vào các điều trên, ta sẽ nói về các dạng công ty nên chia cổ tức bằng cổ phiếu và không nên chia.

4. Vậy, công ty nào nên chia cổ tức bằng cổ phiếu?
- Công ty có tình hình làm ăn rất tốt, tuy nhiên vẫn cần tiền để mở rộng kinh doanh vì đang trong giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ.
- Hãy ước lượng xem tiền công ty giữ lại có được đầu tư hợp lí hay không bằng cách so sánh hiệu quả của những dự án đầu tư mới nhất với chi phí sử dụng vốn chủ sở hữu.
VD: các bác thấy những dự án gần đây đầu tư 2000 tỉ chỉ thu về có 200 tỉ doanh thu mỗi năm, ln thuần chỉ có 100 tỉ. Như vậy biên ln thuần là 5%. quá thấp và không đáng để đầu tư. Như vậy công ty giữ lại tiền không trả cổ tức cho cổ đông là bố láo.
- EPS của công ty thuộc dạng cực kì lớn, số lượng cổ phiếu cực kì cô đặc.
VD: cổ phiếu TV2, nằm trong top cổ phiếu có eps khủng nhất thị trường. Sau khi có tin chia tách cổ phiếu 1:1, giá đã tăng rất mạnh.
- Giá cổ phiếu quá cao, có thể chia tách để hạ thấp giá xuống làm kích thích cầu thị trường đối với cổ phiếu. Làm giá cổ phiếu tăng.
- Công ty đang tạm khó khăn về dòng tiền. Như vậy việc chia cổ tức bằng cổ phiếu cũng giúp cổ đông đỡ bực tức.Tốc độ tăng trưởng của công ty đang ở mức rất rất cao. Do vậy cần thêm từng đồng một đem đi tái đầu tư sẽ sinh ra lợi nhuận lớn.

5. Công ty chia cổ tức bằng cổ phiếu nào ta nên tránh?
- Ngược lại bên trên, giá cổ phiếu đã thấp, thậm chí dưới mệnh mà vẫn muốn chia. Thì đúng là in giấy.- EPS quá nhỏ, mấy trăm đồng thậm chí mấy chục đồng nhưng vẫn muốn chia cổ tức bằng cổ phiếu cho thật nhiều.Số lượng cổ phiếu quá lớn, loãng như cháo rồi mà còn thích chia tách.
- Công ty làm ăn không có hiệu quả. Dòng tiền được giữ lại trong công ty không chia cho cổ đông nhưng lại đi ra bằng con đường mờ ám khác. Chi tiết các bác đọc bài viết về “ Tăng vốn ảo” em đã viết trước đây.

6. Các chú ý đặc biệt từ kinh nghiệm đã tích lũy:
- Những ngày gần ngày giao dịch không hưởng quyền. Giá thường giảm do 1 số lượng bà con bán ra vì ngại ôm cổ phiếu thưởng mấy tháng k bán được. Vì vậy ai không muốn nhận cổ tức bằng cổ phiếu hãy canh bán trước ngày giao dịch này 1 khoảng thời gian tương đối.
- Ngày cổ tức được chính thức giao dịch. Sẽ có 1 lượng cung hàng tiềm năng bán ra. Việc này làm giá cổ phiếu trong những ngày gần đó sẽ có xu hướng giảm trước hoặc đứng hình khó tăng mạnh. Đây là hiện tượng rất bình thường.
- Các công ty làm ăn tốt, tăng trưởng mạnh, EPS cao, chia cổ tức bằng cả cổ phiếu với tỉ lệ vừa phải cộng thêm tiền mặt. Nhà đầu tư nắm giữ các cổ phiếu này thường nhận được mức tăng giá cực lớn sau nhiều năm.VD: Cổ phiếu VNM, Làm ăn tốt, chia tách với tỉ lệ hợp lí, cổ tức tiền mặt đều đều. Thành quả nhận được sau nhiều năm là vô cùng lớn.
- Công ty chia tách quá nhiều lần, số lượng cổ phiếu quá lớn và loãng, cơ cấu cổ đông không cô đặc. Loại này rất khó tăng giá.- Mức EPS được gọi là đẹp ở thị trường Việt Nam là khoảng 2,500-5000 VNĐ. Mức EPS này không quá thấp cũng không quá cao. Thị giá cổ phiếu ở mức khá vừa phải, làm cho giá cổ phiếu khá dễ tăng.VD: Một số cổ phiếu ngân hàng thường giữ mức EPS vàng này... Giá rất dễ tăng, các nđt nhỏ lẻ tương đối dễ tiếp cận.
- Nhắc lại: Nếu nhiều năm không trả cổ tức tiền mặt trong khi tình hình kinh doanh không mấy tiến triển mạnh mẽ. Hãy đặt câu hỏi lớn và tìm hiểu. 

(Nguồn: Stockbook/Hoàng Hiệp)